Eftir fangelsisvist í Japan flutti heimsmeistarinn til Íslands, þar sem hann hafði teflt til sigurs í heimsmeistaramóti í skák 1972. Á Íslandi hefst heimsmeistarinn við allt þar til hann deyr, vinafár og skrítinn og ennþá útlagi.
Skák og mát
Fyrir þá sem eru ekki vel að sér í skáksögu heimsins hjómar þetta eins og plott dregið upp úr huga frjós höfundar, en þeir sem þekkja til kveikja sennilega á þeirri peru að þarna er ekkert skáldað heldur stiklað á stóru í lífshlaupi bandaríska stórmeistarans Bobby Fisher. Nafn Fishers er þó aldrei nefnt í bók Einars, en öll æviatriði virðast þau sömu hjá Bobby og heimsmeistaranum okkar ónafngreinda, sem og örlög hans og aldurtili.
Fremst í bókinni er innskot úr Skák – Alfræði, sem stað- og tímasetur okkur fullkomlega og segir í örfáum orðum alveg nóg um hinn raunverulega Fisher til að tengingin sé skýr. Kápan, eftir Alexöndru Buhl, er ekki bara ósköp falleg heldur fangar hún anda bókarinnar fullkomlega. Á henni er sem skákborð hylji að hálfu leiti andlit skákmeistara og skilur hún eftir nóg til að vekja spurningar en sýna þó allt sem lesandi þarf að sjá. Kápan er þannig gluggi inn í sál bókarinnar rétt eins og bókin er gluggi inn í sál misskilins snillings.
Skáldað í eyðurnar
Einar Kárason hefur lengi verið hylltur sem einn helsti sögumaður Íslendinga og er hann svo sannarlega vel að þeim titli kominn í þessari bók. Hann hleypir lesenda inn í huga heimsmeistarans, sem var umdeildur í lifanda lífi og efaðist fólk jafnvel um geðheilbrigði hans, en í meðförum höfundar verður hann áhugaverður, margbrotinn og lifandi, misskilinn maður sem lesandinn er með í liði. Þegar ég byrjaði að lesa velti ég því fyrir mér hvers vegna maðurinn er aldrei nefndur á nafn, hvað sé skáldað og hvað ekki og svo mætti lengi telja, en eftir að ég datt inn í söguna komst ég að því að það skiptir engu máli. Í stað þess að svara spurningum, setja sig í stellingar predikara eða siðapostula er bókin einfaldlega bara saga. Falleg saga viðkvæms huga sem á erfitt með að finna sér samastað.
Misskilinn meistari
Höfundur reynir ekki að réttlæta gjörðir og lífshlaup heimsmeistarans, en hann býður upp á dýpt og sýnir hvernig hjúpur einmanaleika sökum skorts á hæfni í mannlegum samskiptum ristir djúp sár í sálina. Stíll bókarinnar er einfaldur en flæðandi og orðin sem höfundur notar eru augljóslega vel valin og frásagnargleðin sem einkennir fyrri verk er þarna til staðar.
Bókin er ekki löng, hún er í litlu broti og aðeins tæpar 130 síður og ég vil taka ofan hattinn fyrir bæði höfundi og útgefanda fyrir að reyna ekki að lengja verkið með óþarfa orðum. Hún er akkúrat eins löng og hún á að vera og segir ótrúlega margt, ekki bara í beinu máli heldur einnig í litlu þögnunum á milli orðanna.
